Pahada Hafif, Bilgide Ağır
Son zamanlarda yapılan araştırmalar gösteriyor ki, insanlar
her iki yılda bir telefon değiştiriyor. Her ne kadar ihtiyacımız olmasa bile
her yıl şirketlerin birkaç yeni modeli piyasa sürmesi ile birlikte bizlerde, bu
gelişen teknoloji dünyasında sadece tüketici olarak yer almaya devam ediyoruz.
Akıllı telefonlar dünyamıza girene kadar telefon değiştirme
süremiz daha fazlaydı. Akıllı telefonlarda GSM şirketlerinin sözleşmeli telefon
vermesi ile hepimiz bu süreyi 2 yıla kadar indirdik. Zaten faturalar ile
birlikte ödediğimiz için bize çokta büyük maliyeti olmadığını(!) düşünüyoruz.
2 yıllık sözleşme biter bitmez hemen yeni telefonumuzu
seçmeye gidiyoruz. Peki elimizdeki diğer telefonu ne yapıyoruz? En iyi senaryo,
bozulması ve ya düşüp kullanılamayacak hale gelmesi. Evet yanlış duymadınız,
bende yazarken yanlış mı yazdım diye 2 kere kontrol ettim aslında J bir yanlışlık yok bir
şekilde kullanılmaz hale gelmesi bizim için en faydalısı olacaktır. Aslında
benim gibi eski akıllı telefonunuzu Spotify için uzaktan kumanda olarak da
kullanabilirsiniz. Genel olarak kullanmadıklarımızı satmayı ve kar! etmeyi
düşünüyoruz. Fakat bazen her şey bu kadar basit olmuyor, hatta yeni
teknolojileri hele ki bilgilerimizin bulunduğu bir cihazı satarken 934723 kere
düşünmek sonra da vazgeçmek gerek.
Bugün akıllı cihazlar ile o kadar bütünleşmiş durumdayız ki,
şarjı bittiğinde adeta hayattan kopuyoruz. Bütün banka hesaplarımız, şahsi ve
çalıştığımız şirkete ait şifre vs gibi birçok veri, iletişim kurduğumuz
insanlar, eğlence uygulamalarımız, sağlık uygulamaları ile sağlık verilerimiz, birçok
anlık ihtiyacımızı karşılayan uygulamalar ve niceleri cebimizdeki o ufacık
cihazlarımızda bulunuyor. Bende yoğun olarak kullanan ve nimetlerinden
faydalanan biriyim ki birde sürekli mobil durumdaysanız benim gibi,
damarlarımızdan biri de akıllı telefonlar diyebilirim. Kesinlikle faydalanmak gerekiyor, burada zaten
kullanmayın demem çok abes bir durum olacaktır ama farkında olarak birazda
şüpheci davranarak kullanmak gerekir.
Kendimden de örnek vermek gerekirse; Viyana’da kaldığım
dönemlerde çok sık Second Hand (2. el ve ya bitpazarı) dükkânlarını ziyaret
ederdim. Türkiye’de dükkân içerisinde 2. el ürün satan yer sayısı az - ama bu
anlatmak istediğimi çokta değiştirmiyor - ağırlıklı olarak internet üzerinden
satılıyor. Viyana da cumartesi günleri öğleden sonra işten çıktıktan sonra
uğrar biraz bakardım, çok fazla 2. el mp3/mp4 player, fotoğraf makinası,
bilgisayarlar, harddiskler ve özellikle cep telefonları olurdu. Birçoğunda ise
hiçbir şey silinmemiş halde satılıyordu.
Bir dönem çalıştığım şirkette ise günde geri dönüşüm için
yaklaşık 100-150 smartphone geliyordu. Şirkette ki bazı meraklılar ise recovery
uygulamaları ile neler geri gelir diye denemeler yapıyorlardı.(Kesinlikle etik
bir davranış değil). Ulaşılan veriler o kadar ciddiydi ki bir insanın başına
ciddi sıkıntılar açacak cinsten şeylerdi.
Bugün birçoğumuzun günlük başına gelen bir olaydır;
yanlışlıkla kaldırılan dosyalar… Bugün internette, kaldırılan dosyaları, cloud
sistemlerde ki verileri geri döndürmek için bypass yöntemleri kolayca
bulunabilir. Bizlerde yanlışlıkla kaldırdığımızda bu tür yöntemlere
başvurduğumuzda başarılı olabiliyorsak, bizden sonraki cihaz sahibinin de
bunlara ulaşabileceğini unutmamak gerekir.
İlla ben satacağım diyorsanız da sizlere birkaç tavsiyede
bulunacağım. İlk iş kesinlikle yedekleme işlemi olmalı, çünkü unutmayın cihazı
sattıktan sonra bir daha fiziksel olarak! ulaşma imkanınız olmayacak elinizde
iken bütün verilerinizi aldığınızdan emin olun. Sonrasında ise birçok temizleme
işleminden sonra genel olarak gözden kaçanlar listesini şuraya not düşeyim.
- Arama Kayıtları
- Randevular
- Görev Listeleri
- Sesli Notlar ve Ses Kayıtları
- SMS Mesajları
- Uygulama Verileri
- Eposta Ekleri
- Cloud Hesapların Senkronize Dosyaları
Avast, önceki sahipleri tarafından fabrika ayarlarına dönme
ve ya bütün her şeyi kaldırma işlemi yapılan 20 telefonu çok basit kurtarma
yazılımları ile nelerin kurtarıldığını inceliyor. Sonuçlar aşağıda;
•
40.000 'den fazla saklanan fotoğraflar
•
1.500'den fazla aile fotoğrafları
•
Kadınlara ait çıplak 750 fotoğraf
•
Çıplak selfie çeken erkeklere ait 250 fotoğraf
•
1.000 'den fazla Google aramaları
•
750'den fazla e-posta ve kısa mesaj
•
250'den fazla kişi adları ve e-posta adresleri
•
Önceki 4 telefon sahibine ait kimlik bilgisi
•
Bir adet tamamlanan kredi başvurusu
Gördüğünüz gibi farkında olmadan birçok veriyi sildiğimizi
zannediyoruz ama her şey ufak birkaç yazılım ile geri getirilebiliyor. Bunlar
için birkaç öneride bulunmak gerekirse;
SIM kartı ve SD kartı çıkartılmalı, kullanılmayacaksa iyi
bir yerde muhafaza edilmelidir.
Aldığımızda da bizim için sıkıntılar olabileceğini unutmamak
gerekiyor bunun içinde herhangi bir malware riskine karşı firmware
değişliği faydalı olabilir..
Tanımlı cloud hesaplarınızdan tamamen çıkış yaptığınızdan ve
cloud uygulamanızın yerel olarak depolama yaptığı dosyada da herhangi bir şeyin
kalmadığından emin olunuz.
Aslında yaptığımız işlem silmek değil kaldırmak oluyor. Ciddi
anlamda bir işlem yapmazsanız, telefonunuzda basit uygulamalar ile sadece
veriyi telefondan kaldırmış olursunuz ve telefonunuzun bir yerinde geri
çağırılmak için sizi bekliyordur. Çünkü komple silme işlemi 5-10 dakikalık bir
işlem değildir, dosya büyüklüğüne göre onlarca saat sürebilir.
Konu çok çok uzatılabilir ve örnekler verilebilir kısaca bugün
kullanmadığımız bir şeyi ve ya yenisini aldığımızda eskisini hemen satıyoruz.
Bunlar ev, araba, ayakkabı(çok uç bir örnek değil, çok fazla ayakkabı satan
adam gördüm.), bisiklet vs olabilir. Günümüzde kullandığımız tshirtlerin,
saatlerin bile akıllı olduğunu gördükçe ki zamanla akıllı olmayan belki de biz
insanlar kalacağız, ayrıca bu eşyaları satarken kesinlikle sadece basit bir
saat ve ya telefon satmadığımızı bilmemiz gerekiyor. Endişe yapacak bir şey yok
diye düşünenler olabilir ama inanın günümüzde gece uyurken kapıyı kitledim mi
diye 10 kere kontrol ediyorsak, akıllı cihazlarımıza da o kadar ciddi ve
özveriyle dikkat etmeliyiz. Bu arada unutmadan gerçekten iyi bir Spotify
kumandanız olabilir. (Bu yazı kesinlikle spotify reklamı içermezJ)
Yeni yılda farkındalığın ve şüpheci yaklaşımın biraz daha
artmasını dilerim, güvenli günler….
güzel blog teşekkürler
YanıtlaSilGüzel yorumunuz için ben teşekkür ederim, yeni yazılarımla tekrar aktif olarak devam edeceğim.
YanıtlaSil